En Kapsamlı Atatürk İnkılapları

Hilafetin Kaldırılması

Dinsel devletin dayanağı olan saltanatın ortadan kaldırılıp onun yerine halk egemenliğinin ve demokrasinin sembolü olan Cumhuriyet şekli kabul edildikten sonra, teokrasinin temsilcisi olan halifeliğin kaldırılması tabii bir sonuç olmuştur.

Büyük Millet Meclisi Tarafından 18 Kasım 1922 günü Halife seçilen Abdülmecit yalnız halife gibi değil, ayni zamanda padişah —Sultan— gibi davranışlarda bulunması, bu


sonucu hızlandırmıştır. Anadolu’da ölüm kalım savaşı yapılırken İstanbul'daki Padişah ın ulusal davayı baltalamak için Halifelik sıfatından faydalanarak, halkın dinsel duyguların nasıl sömürdüğünü, ulusal kuvvetlerimizin üzerine Halife Ordularını nasıl sürdüğünü, Mustafa Kemal Paşa'nın idamı için nasıl fetva çıkardığını bütün dünya bilmekteydi. Mustafa Kemal ve yakın arkadaşları hariç, Meclisin içinde, hilafetin, ruhani bir başkanlık olarak devam edeceğini sananlar da vardı.

Saltanatın kaldırılmasını alkışlayanlar bile, halifeliğin İslam birliğini temsil eden gücünün, yeni devletin manevi nüfuzunu artıracağını zannetmekteydiler. Hilafetin kaldırılacağı söz konusu olunca Mustafa Kemal Paşaya halifelik teklif edenler olmuştu.Osmanlılarda hilafetin kaldırılması hiçbir fikir adamının aklından geçmemiştir. Adayların çoğu, hilafet müessesesi, onun şer’i niteliği ve kanlı maceraları hakkında esaslı bilgiye sahip değildiler. Hıristiyanlığın bir «Papa»'sı ve «patriği» olduğu gibi islamlarında bir «halifesi» olması gerektiğini sananlar, XX. yüzyılda papalık ve patrikliğin Hıristiyan dünya üzerindeki etkisinin büyük ölçüde sona erdiğinden de habersizdiler.

İstiklal mücadelesinin ön saflarında bulunan, M. Kemal'in sağ kolunu teşkil eden Rauf Bey bile Hilafet makamına bağlılığını açıkça söylemiş ve Atatürk'e cephe almıştır. Fakat Ulusal Kurtuluş savaşımızın hem fikir ve hem de eylem yanının hazırlayıcısı ve yaratıcısı Büyük Atatürk, eşsiz önderlik kabiliyeti ve engin dehasıyla bütün sorunlarda olduğu gibi bu konuda da yenilmez iradesini göstermiş ve Meclise fikirlerini kabul ettirerek 3 Mart 1924’de çıkarılan bir kanunla hilafet kaldırılmıştır.

ATATÜRK İNKILAPLARI

Atatürk’e göre inkılap, mevcut müesseseleri zorla değiştirmek, son asırlardaki kurumları yıkarak yerine milletin en yüksek medeni, icaplarına göre ilerlemesini sağlayacak yeni kurumlar kurmaktır. Bu sebeple de çağdaşlaşma ve ileri dönük gelişmeler üzerinde durulmalıdır.

ATATÜRK İNKILAPLARININ AMAÇLARI;

Atatürk'ün inkılaplarını gerçekleştirirken yapılan bu inkılaplarla belli amaçlara yönelmek istemiştir. Kısaca bu amaçlardan bahsedecek olursak;

Türkiye Cumhuriyetini muasır (çağdaş) medeniyetler seviyesine çıkarmak,

Modern Avrupa ile Türkiye'yi bütünleştirmek,

Modern topluma ait değer yargılarını Türkiye'de yerleştirmek,

Türk Milletinin refah seviyesini yükseltmek,

Milli egemenlik ilkesini yerleştirmektir.

ATATÜRK İNKILAPLARININ ÖZELLİKLERİ;

Türk inkılabı demokratik bir halk hareketi, diriliş ve yenilik hareketidir.

Milli bağımsızlık ve milli egemenlik mücadelesi olan Türk inkılabı dışarıdan işgal güçlerine, içeriden de sultan ve halifeye karşı birlikte yapılmış bir mücadeledir.

Türk Milleti’ni Batı’ya, Batı kültürüne ve Batı anlayışına götüren kökten bir sosyal değişikliktir.

Türk İnkılabı modern zihniyetin benimsenmesini sağlamış, millet ruhu ve şuurunu uyandırmıştır.

Türk inkılabının teorik ve ideolojik bir hazırlığı yoktur. Tarihi gelişmeler bu hazırlığa zaman bırakmamıştır.

Türk inkılabının yapılması sonrasında yeni bir devlet ortaya çıkmıştır.

SİYASAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR

1. Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922)

2. Ankara'nın başkent olması (13 Ekim 1923)

3. Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)

4. Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924)

5. Çok partili siyasi hayata geçiş denemelerinde;

a. Atatürk tarafından 9 Eylül 1923 yılında Cumhuriyet Halk Fırkası kuruldu.

b. 17 Kasım 1924 yılında İlk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kazım Karabekir ve arkadaşları tarafından kuruldu.Kurulan bu partinin Şeyh Sait isyanı ile bağlantıları olduğu düşünüldüğünden 3 Haziran 1925 yılında Takrir-i Sükun Yasası ile kapatıldı.

c. 12 Ağustos 1930 yılında Fethi Okyar tarafından Serbest Cumhuriyet fırkası kuruldu. Laiklik ve Cumhuriyet karşıtlarının bu partide toplanmaya başlaması sonucu ile 17 Kasım 1930 yılında kurucusu Fethi Okyar tarafından kapatıldı. Akabinde Menemen olaylarının çıkması Partinin kapatılmasının yerinde bir karar olduğunu gösterdi.

Şeyh Sait ve Menemen olayları dönemin Cumhuriyet rejimine  karşı yapılan ilk isyanlardandır. Bu isyanlar ile henüz çok partili döneme geçişe ülkenin hazır olmadığını göstermektedir.